Psychoterapia to proces, którego skuteczność tkwi w regularnych i szczerych rozmowach z terapeutą. To właśnie moc tych spotkań i chęć pracy nad sobą sprawiają, że pacjent zaczyna sobie lepiej radzić z emocjami oraz doświadczanym stresem i trudnościami życiowymi.
Sesje terapeutyczne pozwalają lepiej rozpoznawać myśli, uczucia, schematy zachowań i potrzeby emocjonalne, co w efekcie prowadzi do większej samoświadomości i lepszego samopoczucia. Psychoterapia nie tylko łagodzi lub usuwa dolegliwości, ale też wzmacnia odporność psychiczną i pomaga budować zdrowsze relacje. Mimo wielu dowodów część osób nadal zadaje sobie pytanie, czy psychoterapia faktycznie działa. Odpowiedź na tak postawione pytanie prezentujemy w poniższym artykule.
Badania potwierdzają skuteczność terapii
Odkrycia ostatnich dekad bezsprzecznie udowodniły, że psychoterapia działa i jest efektywna. Jest skuteczną metodą leczenia w dolegliwościach, w których wpływ czynników psychologicznych jest bardzo znaczący. Psychoterapia może więc nie pomóc w leczeniu choroby wrzodowej żołądka lub infekcji grypowej, ale na pewno będzie skuteczną metodą w leczeniu:
- dolegliwości lękowych, depresyjnych,
- w objawach bulimicznych,
- anorektycznych,
- w objawach ADHD i w wielu innych.
Współczesny stan wiedzy o efektywności psychoterapii nie pozostawia wątpliwości, że spośród wielu różnych metod leczniczych psychoterapia jest niezwykle skuteczna. W badaniach klinicznych psychoterapia przynosi korzyści, które znacznie przewyższają korzyści osób, które nie korzystają z psychoterapii.
Prawdę mówiąc, psychoterapia jest skuteczniejsza niż wiele powszechnie stosowanych praktyk medycznych opartych na dowodach, z których niektóre mają uciążliwe skutki uboczne lub ich skuteczność niewiele przewyższa placebo.
Ponadto psychoterapia jest równie skuteczna jak leki na powszechnie występujące zaburzenia psychiczne, ale ma tę przewagę, że działa dłużej. Poprawa może być głębsza, ponieważ zmiana dotyczy często zmian w reagowaniu emocjonalnym, w innych, bardziej elastycznych postawach emocjonalnych, na co leki często nie wpływają.
Przykładem może być leczenie nastolatki z anoreksją psychiczną. Współczesna medycyna nie zna skutecznych leków leczących anoreksję psychiczną. Postępowanie farmakologiczne daje często ograniczone efekty. Natomiast terapia w podejściu systemowym, gdzie rodzina wraz z nastolatką spotyka się z terapeutą jest już skuteczną metodą leczenia.
W tym zakresie najwięcej dowodów jest na to, że terapia wielorodzinna (Multi-Family Therapy – MFT) polegająca na równoczesnej pracy z kilkoma rodzinami borykającymi się z anoreksją u swoich dzieci, przynosi pozytywne rezultaty. Uczestnictwo w MFT prowadzi do poprawy stanu zdrowia nastolatków oraz wzmacnia wsparcie społeczne i umiejętności radzenia sobie w rodzinach.
Poprawa stanu pacjentów najlepszym potwierdzeniem
skuteczności terapii
Psychoterapeuci od lat prowadzący swoją praktykę i ich pacjenci nie potrzebują zbyt wielu badań na temat skuteczności sesji terapeutycznych. Obserwowanie usatysfakcjonowanych pacjentów jest najlepszym potwierdzeniem skuteczności procesu terapeutycznego.
Ten artykuł może Cię zainteresować: Jak działa psychoterapia?
Trzeba też podkreślić, że terapia jest skuteczna, ponieważ pozwala wyposażyć pacjenta w konkretne narzędzia do radzenia sobie ze stresem. Pozwala mu zwiększać pewność, dostrzegać przejawy negatywnego myślenia o sobie i negatywnych uczuć wobec siebie.
Terapia daje narzędzia, aby zmieniać negatywne wzorce zachowań i żyć inaczej, często po lepiej. Dzięki regularnym spotkaniom z terapeutą pacjent nabywa nowych sposobów radzenia sobie z problemami. Zaczyna lepiej rozpoznawać swoje uczucia i potrzeby emocjonalne.
Warto wiedzieć, że traumy doświadczone w dzieciństwie, przemoc fizyczna, zaniedbanie wpływają na zmniejszenie połączeń w sieciach komórek nerwowych w obszarach mózgu odpowiedzialnych za zachowanie, regulację emocji. Urazy emocjonalne z przeszłości wpływają na korę przedczołową, hipokamp lub ciało migdałowate, czego efektem są trudności w radzeniu sobie z uczuciami, z konstruktywnym, elastycznym reagowaniem na stres. Rezultatem są trudności z odróżnianiem sytuacji bezpiecznych od zagrażających.
Istnieją dowody pokazujące w badaniach neuroobrazowych, że skutecznie przeprowadzona psychoterapia ma wpływ na większą integrację sieci neuronalnych (wspaniała neuroplastyczność mózgu). To wpływa na zmianę dotyczącą struktury lub wielkości hipokampa, lub ciała migdałowatego. Te zmiany zachodzą na skutek pracy wykonywanej podczas sesji w gabinecie terapeutycznym — w wyniku leczenia psychoterapeutycznego objawów depresji, napadów paniki lub fobii społecznej.
Może Cię zainteresować:
Pierwsza wizyta u psychoterapeuty – jak się do niej przygotować?
Czy zawsze widać pozytywne efekty terapii?
Czy każda psychoterapia działa? Oczywiście nie.
Podobnie leki przeciwdepresyjne nie przynoszą poprawy u wszystkich osób z depresją. Wiele danych wskazuje, że różne podejścia psychoterapeutyczne mają podobną efektywność. Ze względu na łatwość przeprowadzenia badań najwięcej danych w niesłuszny sposób pochodzi od terapii poznawczo-behawioralnej.
Skoro różne podejścia terapeutyczne działają podobnie, dlaczego psychoterapia czasami nie działa? Dużo zależy od umiejętności tworzenia przez psychoterapeutę bezpiecznej, życzliwej relacji terapeutycznej. To niezwykle istotny warunek, który może często przesądzać, czy terapia działa.
Dopiero gdy terapeuta potrafi stworzyć wraz z pacjentem szczególny rodzaj kontaktu, w którym pacjent powoli zmienia swoje doświadczanie siebie i świata, cała psychoterapia zaczyna być niezwykle skuteczną metodą leczniczą.
Podsumowując — psychoterapia to naukowo potwierdzona metoda zmiany reakcji i postaw emocjonalnych, co znajduje swoje odzwierciedlenie w zmianie procesów zachodzących w mózgu. Psychoterapia to nie jest zwykła rozmowa czy strata pieniędzy.
Bibliografia
- Louis Cozolino: “The Neuroscience of Psychotherapy – Healing The Social Brain” W.W. Norton&Company, 2024
- Bergin&Garfield’s Handbook of Psychotherapy and Behavior Change. Edited M.Barkham, W.Lutz, L.Castonguay. Wiley, 2021
- Bruce Wampold: “The Basics of Psychotherapy. Introduction to Theory and Practice”. American Psychological Association, 2019.
Jak dostać się do naszego Ośrodka?
Jeśli interesuje Cię diagnostyka ADHD u dorosłych w naszej poradni, Ośrodek IN-MED ma swoją siedzibę na Bemowie przy ulicy Pełczyńskiego 5.
Psychiatra, psychoterapeuta
